تجسمی‌آنلاین: روزنامه سازندگی: ثنا محمودی: طی از چهار سال گذشته ۲۰۶ گالری جدید در سراسر ایران افتتاح شده و حالا در سال ۱۴۰۰ تعداد گالری‌های کشور از ۵۵۰، به عدد بزرگ‌تر ۷۵۶ رسیده است. این خبر خوبی است و مسلماً هر دوستدار فرهنگ و هنر از شنیدنش خوشحال می‌شود. این خوشحالی اما مسلما با اماواگرهای فراوانی هم همراه خواهد بود و این سوال را پیش می‌آورد که آیا اضافه شدن این تعداد گالری، تغییری هم در فضای هنر تجسمی کشور ایجاد کرده یا نه؟
به گزارش تجسمی آنلاین، این آمارها را به‌تازگی از سوی روابط عمومی معاونت هنری اعلام شده و می‌توان از ابعاد مختلفی به آن نگاه کرد. می‌توان خرسند بود که با افزایش تعداد گالری‌ها روبه‌روییم، به‌خصوص این‌که تعداد ۸۸ نگارخانه در تهران و ۱۱۸ نگارخانه هم در شهرستان‌ها افتتاح شده‌اند. ازآنجاکه مارکت تجسمی خارج از تهران چندان فعال نیست، باید خشحال بود از این‌که شهرستان‌ها هم نگارخانه‌دار می‌شوند و این اقدام یک فرهنگ‌سازی خوب است که می‌تواند اتفاقات خوبی را برای هنرمندان خارج از تهران رقم زده و سرمایه‌داران استانی را هم درگیر کند.
اما از دیگرسو باید موضوع را آسیب‌شناسانه هم بررسی کرد و به این پرداخت که گالری‌های مورد نظر تا به حال چه کرده‌اند و پراکندگی‌شان در سراسر ایران چگونه بوده است. چه تعداد از این گالری‌ها خصوصی هستند و چه تعداد دولتی. البته می‌توان حدس زد که بیشتر این گالری‌ها خصوصی‌اند اما بهتر بود آمار کامل و دقیق اعلام شود تا بدانیم با چه شرایطی روبه‌رو هستیم. مثلاً به تعداد گالری‌های شهر اصفهان که قبل‌تر هم سابقه‌ی داشتن نگارخانه‌ها را داشته افزوده شده یا استان‌های دورتری که قبلا هم توجه کمتری به این موضوع داشته‌اند. هرچند در هر دو مورد اتفاق خوبی است اما دانستنش در داشتن تحلیل درست از شرایط موجود به ما کمک خواهد کرد. دانستن تمرکز گالری‌ها و این‌که تا چه اندازه نزدیک به پایتخت شکل می‌گیرند هم نکات مهمی است که نمی‌توانیم درباره‌شان اظهار نظر دقیقی داشته باشیم. فارغ از همه مواردی که نمی‌دانیم، می‌توان این سوالاتی را بر اساس آنچه که می‌دانیم، مطرح کرد. این‌که گالری‌های تازه‌تأسیس چرا تا کنون اثر محسوسی بر روند هنر تجسمی در ایران نداشته‌اند و نتوانسته‌ایم ردی از فعالیتشان را ببینیم.
این سوالات را با امید خاکباز هنرمند و کارشناس هنری مطرح کردیم. او می‌گوید: گالری‌داری زرق‌وبرق زیادی دارد و خیلی‌ها را به خود جذب می‌کند، در تهران هم شاهد همین ماجرا هستیم و بسیاری به تصور این‌که سود خوبی از این کار عایدشان می‌شود، مجوز می‌گیرند و کارشان را شروع می‌کنند. درواقع بخش عمده‌ای از افرادی که به گالری‌داری روی می‌آورند بدون شناخت کافی از این عرصه و بدون داشتن تخصص و اشراف به اتفاقات حوزه هنرهای تجسمی کارشان را شروع می‌کنند و زود هم شکست می‌خورند.
تمرکز گالری‌ها در تهران موضوع دیگری است که همواره درباره‌اش بحث شده است. حالا هم با وجود اعلام آمار گالری‌های ایران، نمی‌دانیم دقیقا چند گالری خارج از تهران وجود دارد. خاکباز دراین‌باره می‌گوید: عمده سرمایه‌داران اصولاً در تهران زندگی می‌کنند و دنبال رصد شهرهای دیگر نیستند. بنابراین باید از پررنگ‌شدن فعالیت گالری‌ها خارج از پایتخت استقبال کرد.
اما آیا با تمرکز زدایی از گالری‌ها درپایتخت اتفاقی که باید رخ می‌دهد و مارکت هنر تجسمی در شهرهای دیگر هم جان می‌گیرد؟ مسلما نه. اگر وزارت فرهنگ و ارشاد برنامهریزی بلندمدت برای شکل‌گیری این اتفاق نداشته نباشد، فعالیت گالری‌ها در خارج از تهران محکوم به شکست خواهد بود. خاکباز می‌گوید: پاگرفتن گالری‌ها در خارج از تهران نیاز به برنامهریزی طولانی‌مدت و اختصاص بودجه مناسب داشته و اتفاقی نیست که با یکی دو سال شکل بگیرد. پیش‌نیاز این اتفاق حمایت وزارت ارشاد از هنرمندان حرفه‌ای استانی در شهرهای مختلف است، حمایت‌هایی که با برگزاری اسکپوها و جشنواره‌های استاندارد می‌توانند جایگاهی برای این هنرمندان در بازار تجسمی تعریف کنند . در این صورت است که آثار هنرمندان در گالری‌های استانی هم متقاضی خواهد داشت و موجب رونق و تداوم فعالیت گالری‌ها هم خواهد شد. هنرمند می‌تواند بدون نیاز به کوچ کردن، در استان محل زندگی خود بماند و فعالیت کند، گالری‌های استانی هم آثارش را ارائه کرده و بفروشند.
این هنرمند بر تأثیر فضای مجازی بر معرفی هنرمندان هم تأکید بسیاری دارد و می‌گوید حالا هنرمندان فارغ از این‌که در تهران زندگی می‌کنند یا شهرستان فضایی برای معرفی خود دارند.
و البته بر تمام این نکات باید بیفزاییم که با شرایط موجود اگر هنرمندان بتوانند به استفاده از فضای مجازی ادامه دهند و راه‌ها برایشان مسدود نشود. ضمن این‌که باید گفت همه این موارد نیازمند تلاش وزارت ارشاد برای خارج کردن مارکت تجسمی از دست مافیاست. اتفاقی که راستش با اوضاع فعلی چندان نمی‌توان به عملی شدنش امیدوار بود. ساخت گالری‌ها اتفاق خوبی است، اما گالری‌ها فقط ساختمانند و بدون برنامهریزی برای هدایت آن‌ها نمی‌توانند اتفاق خاصی را رقم بزنند.